Ben jij een echte pleaser? Omgaan met een groot verantwoordelijkheidsgevoel
Neem je soms teveel verantwoordelijkheid op je en kun je situaties moeilijk loslaten?
Je verantwoordelijk voelen is een hele mooie eigenschap maar het kan soms ook belemmerend werken als het de overhand krijgt.
Deze blog helpt je om hier de juiste balans in te vinden. Je leest meer over de betekenis van verantwoordelijkheid en wat je kunt doen om de juiste balans en verantwoordelijkheidsgevoel te vinden die voor jou werkt.
Wat zijn de kenmerken van je (over) verantwoordelijk voelen?
- Als dingen anders verlopen dan je had gepland of verwacht dan ervaar je vaak irritatie, frustratie of een schuldgevoel
- Je trekt taken naar je toe zodat je zeker weet dat de uitkomst gaat zoals je verwacht
- Kritiek vat je vaak persoonlijk op omdat je zo je best doet om ervoor te zorgen dat het goed gaat
- Je neemt je werk vaak mee naar huis
- Loslaten en delegeren vind je nog niet zo makkelijk
- Je zegt liever geen nee omdat je weet dat het goedkomt als je het zelf doet
- Fouten maken is not done, als dit gebeurt dan voelt het als een persoonlijke tekortkoming. Je doet er alles aan om dit te voorkomen. Lees hier meer over faalangst
- Je voelt je snel schuldig over acties van anderen
- Je zegt snel sorry als een situatie niet gaat zoals het volgens jou had moeten verlopen
- Situaties waar je geen invloed op hebt geven je soms een machteloos gevoel
- Je ligt ’s nachts regelmatig wakker omdat je situaties niet los kunt laten omdat je nog geen oplossing hebt gevonden
- Je ziet vaak obstakels in plaats van mogelijkheden
- Je voelt je snel verantwoordelijk voor de mensen om je heen
- Anderen vertrouw je niet snel waardoor de relatie soms stroef verloopt
- Ook al heb je eigenlijk geen controle over de situatie, heb je toch het gevoel dat je situaties kunt redden waarin er geen controle mogelijk is
Herken je je zelf hierin? Dan beschik je over een groot verantwoordelijkheidsgevoel.
Zoals alle kwaliteiten een voordeel hebben, kunnen kwaliteiten doorschieten naar valkuilen waardoor ze je in de weg kunnen staan. Mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel zijn vaak bezig in het voordeel van anderen maar vaak gaat dit ten kostte van henzelf.
Het kost namelijk veel energie om continu de verantwoording op je te nemen. Het kan soms de overweldigend zijn als je een situatie op je neemt die groter is of voelt dan jijzelf. Het kan ervoor zorgen dat je vaak moe bent en teleurstelling, machteloosheid, en frustratie ervaart.
Maar wat is verantwoordelijkheid en wanneer is het juist helpend en wanneer niet?
Ik zie verantwoordelijkheid als twee kanten van een medaille. Je hebt beide kanten nodig.
Volgens het Van Dale woordenboek betekent verantwoordelijkheid:
Verantwoordelijkheid:
1 de plicht verantwoording af te leggen
2 grote zorg en toewijding die voor iets vereist zijn
Vera Helleman heeft het boek de emotie encyclopedie geschreven en zij omschrijft verantwoordelijkheid als:
‘’Je verantwoordelijk voelen vertelt je dat je iets op je hebt genomen maar er nog niet werkelijk oprecht voor hebt gekozen om leiding te nemen’’.
Het woord verantwoordelijkheid kan soms beklemmend voelen omdat het gevangen kan voelen, alsof je je niet meer vrij kunt bewegen.
Maar werkelijk verantwoordelijkheid nemen geeft je juist vrijheid, omdat jij de leiding neemt. Verantwoordelijkheidsgevoel geeft je via deze weg aan dat je het stokje hebt overgepakt van al dan niet leiding durven nemen.
Je verantwoordelijk voelen voor een ander of een taak
Sommige mensen voelen zich verantwoordelijk voor anderen of een taak (iets buiten zichzelf) en dat kan ‘’zwaar’’ voelen omdat ze zichzelf hiermee beperken. Verantwoordelijkheid nemen kan soms spannend voelen en spanning valt onder de emotie ‘’angst’’.
De emotie die gekoppeld is aan verantwoordelijkheid gaat over de vraag: heb je die verantwoordelijkheid bewust aangenomen? Is het echt een bewuste keuze geweest?
Zo kan je er bijvoorbeeld bewust voor kiezen om nu een situatie los te laten of hier actief aan te gaan werken zodat het bevrijdend voor jezelf kan werken.
Omdat iedereen een eigen beeld of perceptie heeft van de werkelijkheid gaat het er juist om in hoeverre neemt iemand zelf de verantwoordelijkheid over zijn eigen perceptie.
Wanneer kan je (over) verantwoordelijk voelen minder effectief zijn?
Dit gebeurt wanneer je merkt dat je stresslevels omhoog gaan en je het gevoel hebt dat je continu AAN staat doordat je denkt dat je alert moet zijn om situaties op te lossen.
Doordat je continu aan staat, activeer je jouw freeze, flight and fight respons, ook wel je overlevingssysteem genoemd. Als je langdurig onder stress of spanning staat dan kan dit leiden tot chronische stress doordat je lichaam onvoldoende tijd heeft om te herstellen. Hierdoor kan je lichaam ontregeld raken wat weer kan leiden tot overspannenheid, burnout, slecht slapen, angst, paniek, fysieke klachten zoals nek en schouderpijn, overdenken en ga zo maar door.
Onderzoek naar verband tussen verantwoordelijkheidsgevoel en angststoornis
Uit onderzoek is gebleken dat er een relatie bestaat tussen een groot verantwoordelijkheidsgevoel en het ontwikkelen van een angststoornis.
Respondenten die meededen aan het onderzoek en zich ‘’over verantwoordelijk‘’ voelden, liepen meer kans om een angststoornis te ontwikkelen.
De verklaring hiervoor is dat mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel snel geneigd zijn om zichzelf de schuld te geven van een negatieve gebeurtenis of situatie. Daarnaast ervaren ze dat ze anderen en zichzelf continu moeten behoeden voor (mogelijk) gevaar. Ook denken ze nog vaak terug aan de situatie of probleem dat is geweest. Al deze aspecten kunnen ervoor zorgen dat iemand sneller geneigd is om een angststoornis te ontwikkelen.
Loslaten van de controle
Als je je over verantwoordelijk voelt dan neem je als het ware de verantwoording over van de ander of een situatie. Vaak komt dit doordat je ervoor wilt zorgen dat een situatie of relatie goed verloopt zoals je zelf in gedachten hebt. Vaak heeft dit te maken met teveel controle willen houden waardoor je over grenzen heen gaat.
Je kan vanuit goedbedoelde intenties bijvoorbeeld een vriend, collega of familielid helpen om een situatie op te lossen. Als dit te ver doorschiet dan neem je de verantwoording van de ander over waardoor je eigenlijk over de grenzen van de ander heen gaat. Ook raak jezelf uitgeput omdat je zo hard je best doet.
Vertrouwen geven
Hierdoor geef je de ander niet het vertrouwen en de ruimte om zelf de verantwoording te nemen voor zijn of haar leven en acties. Vaak voelt dit als onmacht voor jezelf maar is het belangrijk om jezelf in bescherming te nemen en hiermee ook de ander.
Door de verantwoording meer los te laten creëer je ruimte voor de ander om te leren en op zijn of haar eigen manier een situatie op te lossen. Of als het om een taak op het werk gaat dan creëer je ruimte zodat een collega de regie kan pakken om een taak op te pakken zonder dat jij hiervoor meteen wordt ingezet omdat dit onbewust ‘’normaal’’ is geworden en van je verwacht wordt. Maar ook zorg je ervoor dat de ander ook in zijn of haar eigen behoefte kan voorzien door zelf keuzes te maken.
Kritiek komt harder aan
Doordat je zelf een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebt en zo je best doet om ervoor te zorgen dat een situatie loopt zoals je wilt en je wilt voorkomen dat iets niet gebeurt, kun je kritiek veel sneller opvatten omdat je zo gefocust bent op de uitkomst.
Het leven is tot in zeker hoogte niet te voorspellen en er zullen altijd momenten zijn waarop er onverwachte situaties voorkomen. Door hier luchtig mee om te gaan leer je om hier op in te spelen met wat zich op dat moment aandient. Denken vanuit een open mindset helpt je om hier beter op te kunnen anticiperen.
Doordat je minder je best doet om de verantwoording alleen te dragen of over te nemen van de ander creëer je meer rust, ruimte en overzicht voor jezelf en ook voor de ander.
Nu kun je denken, ja hartstikke leuk maar hoe doe ik dat?
Twee krachtige manieren om je verantwoordelijkheidsgevoel los te laten!
1. Bewustwording door journaling
Een manier om dit te doen is door op te schrijven waarom je deze behoefte hebt en dan gedacht vanuit een positieve intentie: wat wil je bereiken, wat als het niet gaat zoals je wilt, kun je daar mee leven? Vaak als we ons teveel hechten aan een uitkomst verkrampen we, wat als je het helemaal los zou laten? Wat is het ergste dat kan gebeuren? Wat als je werkelijk de verantwoording voor jezelf neemt? Wat zijn jouw grenzen? Schrijf op waar je werkelijk invloed op hebt en kijk wat het je kan opleveren.
2. Laat spanning, angst en niet helpende gedachten los met EFT Tapping!
Merk je dat je steeds dezelfde gedachten afspeelt waardoor je vastloopt, je niet helder kunt nadenken en je steeds dezelfde angstige of gefrustreerde emotie voelt?
Een krachtige techniek die je helpt om definitief de controle los te laten, rust te ervaren en weer overzicht te creëren is EFT Tapping.
EFT is evidence based en neemt aan bekendheid steeds meer en meer toe. Deze techniek wordt o.a. ook ingezet bij veteranen en topsporters.
Doordat je gebruik maakt van de techniek waarbij je affirmaties uitspreekt en op verschillende delen van je lichaam ‘’Tapt’’ zoals bij acupressuur of accupunctuur kalmeer je je zenuwstelsel. Daarbij focus je je tijdens Tapping op de frustratie of klacht die ervaart waardoor je negatieve gedachten en emoties los laat.
Je ontkoppelt de negatieve gedachte van de situatie en je neutraliseert de bijbehorende emotie. Het resultaat is dat je weer helder en van een afstand naar dezelfde situatie kunt kijken. Hierdoor ervaar je meer rust, overzicht en plezier.
Ook kun je bij EFT de kern van je verantwoordelijkheidsgevoel aanpakken en de bijbehorende overtuiging herzien. En het fijne aan EFT is dat je niet veel woorden nodig hebt om je verhaal te vertellen en je de techniek zelf kunt leren!
Wil je meer weten over EFT lees dan mijn blogs ”Wat is EFT?” of Wat is EFT Tapping en hoe werkt het?
